شهرداری گرگاب

موقعیت طبیعی:

شهر گرگاب با بیش از 15000 نفر جمعیت در تقسیمات کشوری، در شهرستان شاهین ­شهر و میمه از توابع استان اصفهان قرار گرفته است. فاصله­ ی این شهر تا مرکز استان 18 کیلومتر است. شهرستان شاهین­ شهر و میمه دارای اقلیمی گرم و خشک، و زمستان­هایی نسبتاً سرد است. این شهر در مرکز شهرستان واقع شده و از نظر طبیعی در دشتی تقریباً صاف و مسطح و بدون عوارض طبیعی مثل کوه یا تپّه و ناهمواری(ماهوری)، می­ باشد و در سال­های نه­ چندان دور، یعنی در دوره­ ی پهلوی اوّل دارای وسعتی حدود 90 کیلومتر مربع بوده ­است. این شهر در آن ایام از شمال به اراضی جعفرآباد و مورچه ­خورت، از جنوب و جنوب شرقی به شهر گز و سین، از شرق به اراضی زمان­آباد و محمودآباد و دُرمیان و از غرب به جاده قدیم اصفهان، تهران و اراضی روستای جهادآباد(چاله سیاه) و رحیم ­آباد و حاجی ­آباد منتهی می­ شده­ است. در دوره­ ی پهلوی دوم(محمدرضا شاه)، تغییرات محسوس و قابل توجهی در اراضی غرب گرگاب اتفاق افتاد و شهر شاهین­ شهر بر روی اراضی کشاورزی گرگاب تأسیس شد. در نهایت و با این تغییرات وسعت شهر گرگاب، از 90 کیلومتر مربع به 34 کیلومترمربع، کاهش یافت.

محدوده شهر گرگاب 245/10 هکتار و حریم شهر 2501/28 هکتار می باشد.

موقعیت جغرافیایی:

گرگاب در 51.35 درجه­ ی طول و 37.52 درجه ­ی عرض جغرافیایی قرار دارد. این شهر از نظر تقسیمات کشوری(سیاسی)، تا سال 1386 جزء دهستان برخوار غربی به حساب می ­آمد. دهستان برخوار غربی شامل روستاهای گرگاب، سین و جهادآباد(چاله ­سیاه) بود.

با رشد جمعیت گرگاب و افزایش سطح کمی و کیفی شاخص های مختلف جامعه و انتظارات عمومی، ادامه حیات گرگاب در قالب یک روستا دیگر امکان پذیر نبود؛ بر این اساس در مورخ 29 مهرماه 1386، تبدیل گرگاب از روستا به شهر در کمیسیون سیاسی – دفاعی هیئت محترم دولت تصویب شد؛ حدود 2 ماه بعد این تصویب­نامه در مورخ 18 آذر 86 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسید تا در روز بیست و هشتم اردیبهشتماه 1387 به استانداری اصفهان ابلاغ و گرگاب از روستا به شهر تغییر وضعیت دهد. در نهایت در روز دوشنبه ششم خردادماه 1387 شهرداری گرگاب افتتاح و مشغول خدمت رسانی به شهروندان شریف شهر گرگاب در قالب و محتوایی جدید گردید؛ هم­اکنون این نهاد عمومی به میمنت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و در عمر پربرکت 10 ساله خود، با مجاهدتهای شبانه ­روزی مدیران و پرسنل خدومش و پشتیبانی ادوار مختلف شورای اسلامی شهر و مشارکت مردم در مدیریت شهری دستاوردهای بسیاری را برای این شهر و شهروندانش به ارمغان آورده است.

لازم به ذکر است؛ شهرستان برخوار و میمه از سال 1386 به دو شهرستان برخوار و شاهین ­شهر و میمه، تقسیم شد.

وجه تسمیه گرگاب:

در رابطه با وجه تسمیه­ ی گرگاب، نظرات متفاوتی وجود دارد. متأسفانه، هیچ منبع مکتوب قدیمی که به معرفی گرگاب اشاره کرده ­باشد؛ در دسترس نیست. تنها، در بعضی از کتب جغرافیایی بعد از اسلام و سفرنامه­ها می­خوانیم؛ که در شهرستان برخوار، میوه­هایی چون شهد و عسل( خربزه) کشت می­ گردد؛ که شهرت جهانی یافته و از قدیم الایام نام گرگاب به همراه این میوه­ ی نادر، خربزه­ی گرگاب، در دنیا پرآوازه گشته و نسل به نسل و سینه به سینه تا امروز تداوم یافته­ است. چنانچه شاعر خوش ­ذوق آقای جمشیدی به لهجه­ ی زیبای اصفهانی، چنین سروده است.

« خربزه­ های­ پرآبس، محصول­ دشت ­گرگابس    مثال­ شهد و عسل­ اس، عین­ هو قند و شکرس »

یا :

« قند چیه، عسل چیه، خربزه­های گرگابس    بخور ببین چه شیرینس»

این شهرت، حکایت از وجود مردمانی زحمت کش و هنرمند در شهر کهن و قدیمی گرگاب، دارد.

به نظر ساکنان سالمند و با تجربه ­ی این شهر، وجه تسمیه­ ی این شهر، سه دلیل عمده دارد که عباتند از:

• در قدیم الایام، که تاریخ آن برایشان مجهول، است. شخصی به نام «آقا کمال» که احتمالاً یکی از منسوبان دربار شاه عباس بوده ­است؛ جهت توسعه ­ی کشاورزی و کمک به مردم کشاورز این منطقه، نهر آبی را از روستایی در شمال گرگاب، به نام مورچه­ خورت، که فاصله­ ای حدود 7 فرسنگی با گرگاب دارد، خریداری نموده و روانه­ ی این محل می ­نماید و هنگامی که اهالی مورچه­ خورت از او سئوال می­ کنند؛ که آب را کجا می­بری؟ در جواب می ­گوید: این آب را می­ خواهم برای گرگ­های بیابان ببرم. زیرا در آن زمان در این منطقه گرگ به ­وفور، یافت می ­شده ­است. به همین دلیل نام این محل گرگاب، نهاده شده­است.
• دلیل دیگر نام­گذاری گرگاب، این بوده­است که، شدت و سرعت جریان آبی، که از مورچه­ خورت به سمت گرگاب، می ­آمده؛ به حدّی بوده ­است که، حتی گرگ را نیز با خود می­ برده­؛ و دلیل نام­گذاری این محل به نام گرگاب، آب پرفشار آن می ­باشد.
• رودخانه­ای فصلی به نام گرگاب از کوه­های بالای مورچه­خورت، به سمت شهر گرگاب در حرکت بوده؛ که محل فرونشستن و مصب آن، زمین­های این شهر بوده ­است. به همین دلیل نام گرگاب، منشعب از رودخانه­ ی آن بوده ­است.

آثار تاریخی – گردشگری:

حمام قدیمی(مربوط به دوره قاجار)، مسجدجامع(مربوط به دوره صفویه) و سربازخانه ایلخانی(مربوط به دوره مغول با بنای خشتی) مهمترین اماکن تاریخی شهر گرگاب محسوب می­شوند.

حمام قدیمی با عرصه 1100 متر مربع و اعیانی 600 متر مربع دارای سه بخش سربینه(رختکن)، گرمینه(گرمخانه)، میاندری(راهروی بین سربینه و گرمینه) و یک حمام کوچک بعنوان حمام مردانه می باشد. این حمام زیبا در سال 1388 به همت شهرداری گرگاب و با همکاری سازمان میراث فرهنگی مرمت گردید.

مسجد جامع نیز با کاشی کاری و نقوش اسلیمی زیبا دارای صحن 4 وجهی و با قوسهای جناقی می باشد.

خربزه گرگاب:

با قدمت بسیار قدیمی دارای شهرت ملی و جهانی بوده و دانش سنتی کاشت – داشت و برداشت خربزه گرگاب بعنوان میراث فرهنگی ناملموس در چهارم تیرماه 1398 در همایش شورای سیاستگذاری ثبت میراث ناملموس کشور به شماره 1861 ثبت ملی شد.